Trong số mỗi chúng ta chắc hẳn đã nghe về đột biến gen, đặc biệt là đột biến gen có lợi ở con người nhưng không phải ai cũng am hiểu sâu về nó. Cùng chúng tôi tìm hiểu đột biến gen có lợi ở người và lợi ích của nó trong bài viết này nhé!
Lợi ích của đột biến gen có lợi
Đột biến gen có lợi giúp con người tránh được bệnh máu mỡ cao
Bệnh mỡ máu là bệnh lipid máu cao, nó là nguyên nhân gây ra các bệnh nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, bệnh mỡ máu thường xuất hiện ở người cao tuổi hoặc những người mắc bệnh béo phì. Nhìn chung, mọi người đều lo lắng về bệnh mỡ máu cao (cholesterol) phải ăn uống kiêng khem, đặc biệt là nhóm thực phẩm chiên rán, thịt xông khói, trứng hoặc bất cứ món ăn nào làm tăng cholesterol thì lại có những người có thể ăn được mọi thứ mà không lo bị tăng cholesterol, kể cả cholesterol xấu. Đó là nhóm người sinh ra có một đột biến gen có lợi, gen của họ thiếu bản sao gen PCSK9. Khác hẳn với tác hại do đột biến gen gây ra thì việc thiếu bản sao gen nói trên giúp con người tránh được các vấn đề liên quan đến bệnh máu mỡ cao.
Khoảng một thập kỷ trước, các nhà khoa học đã phát hiện mối liên quan giữa gen này (hoặc thiếu gen này) với việc tăng/giảm cholesterol. Nhờ sự phát hiện trên, các hãng dược phẩm đã đổ xô điều chế nhiều loại thuốc có thể làm phong bế gen PCSK9. Qua quá trình thử nghiệm ban đầu cho thấy nhóm thuốc trên giảm được tới 75% cholesterol. Đến nay, các nhà khoa học mới chỉ phát hiện loại đột biến gen có lợi ở người này đã được tìm thấy ở những người Mỹ gốc Phi. Vì vậy nếu có đột biến gen này, con người có thể giảm được tới 90% nguy cơ mắc bệnh tim mạch, máu mỡ.
Đột biến gen có lợi giúp con người chịu lạnh tốt
Một số nghiên cứu khoa học đã chứng minh, những người sinh sống ở các vùng lạnh sẽ có tỷ lệ trao đổi chất cơ bản cao hơn khoảng 50% so với những người ở vùng khác, họ có thể duy trì nhiệt độ cơ thể tốt hơn người bình thường mà không bị run, có rất ít tuyến mồ hôi trên cơ thể nhưng lại có nhiều ở trên mặt. Một trong những nhóm người chịu lạnh tốt nhất trên thế giới có thể kể đến là bộ tộc người Inuits ở vùng Bắc cực Canada, đó là những cư dân thích nghi rất tốt với hoàn cảnh môi trường cực đoan, đặc biệt là ở môi trường lạnh. Vậy nên về mặt sinh học, cơ thể của họ được thừa hưởng loại đột biến gen có lợi, họ có thể chịu lạnh tốt hoặc có thể những người này đã học được cách để tồn tại trong môi trường lạnh khắc nghiệt, điều này đã giúp họ sở hữu được loại gen “khác biệt” so với dân số chung trên trái đất. Minh chứng cho việc đó là đã có một số trường hợp chuyển từ nơi khác đến bộ tộc này trong nhiều năm nhưng vẫn không thể chịu lạnh tốt bằng so với người Inuit.
Với lợi thế di truyền, sở hữu được loại đột biến gen có lợi, người dân Inuits có thể sống ở môi trường dưới âm 0oC mà không hề ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Đột biến gen có lợi giúp con người kháng bệnh sốt rét
Bệnh sốt rét là căn bệnh do ký sinh trùng từ muỗi sang và có mức độ tử vong cao, trung bình mỗi năm có khoảng 660.000 người thiệt mạng vì căn bệnh này. Khi mắc bệnh, nó sẽ gây ra tình trạng mất máu và làm suy yếu phổi và gan, tăng đông máu, nặng có thể gây hôn mê hoặc co giật cho người bị bệnh, nếu không chữa trị sớm sẽ dẫn đến nguy cơ tử vong.
Thiếu máu tế bào hình liềm đã gây ra những thay đổi hình dáng, bề ngoài của các tế bào máu đỏ, làm cho chúng di chuyển khó khăn và không cung cấp đủ lượng oxy thích hợp cho cơ thể. Tuy nhiên, do các tế bào máu bị đột biến nên nó làm cho các ký sinh trùng sốt rét bị lộn xộn, gây khó khăn khi liên kết với nhau và xâm nhập vào tế bào máu. Do đó, những người có tế bào máu hình liềm được bao bọc, bảo vệ một cách tự nhiên, có khả năng kháng lại bệnh sốt rét. Điều đó có nghĩa là thiếu máu hồng cầu hình liềm thì người đó sẽ thừa hưởng hai bản sao của gen đột biến từ một của bố và một của mẹ. Nếu họ chỉ có một, cũng đủ hemoglobin bất thường để kháng bệnh sốt rét nhưng lại không bao giờ bị thiếu máu hoàn toàn. Do có khả năng kháng sốt rét tốt nên ở những vùng không bị sốt rét có tỷ lệ mắc bệnh thiếu máu tế bào hình liềm rất cao, có nơi 10 – 40% dân số mang đột biến lạ này, đây là một trong những đột biến gen có lợi được đánh giá cao ở con người.
Vấn đề đột biến gen (genetic mutations) vẫn đang là “mối quan tâm” của các nhà khoa học nhưng không phải đột biến gen nào cũng bị coi là nguy hiểm với con người, ngược lại các nhà khoa học đã khám phá ra được nhiều đột biến gen có lợi. Hy vọng trong tương lai, các nhà khoa học sẽ còn khám phá được nhiều đột biến gen có lợi và khả năng kỳ lạ của con người mà chưa thể khám phá hết.